Pierwszy raz z kreatorem IN-1? Obejrzyj video
- Kreator pomoże Ci przygotować druk IN-1 lub DN-1, poprowadzi Cię krok po kroku
- Skorzystaj z prostego języka rozwiązania, licznych przykładów i podpowiedzi
- Otrzymasz komplet dokumentów z wymaganymi załącznikami
Co warto wiedzieć?
Czym jest budowla w kontekście podatku od nieruchomości?Jak ustala się wartość budowli do podatku od nieruchomości?Od jakich budowli nie płaci się podatku od nieruchomości?Zmiany w przepisach dotyczących podatku od budowli na 2025 rokDokumenty i informacje potrzebne do zgłoszenia budowli do opodatkowaniaCzym jest budowla w kontekście podatku od nieruchomości?
Podatek od nieruchomości obejmuje grunty, budynki i ich części (np. mieszkania), a także budowle wykorzystywane na cele prowadzonej działalności gospodarczej. O ile jednak pojęcie gruntu, domu czy lokalu raczej nie nastręcza podatnikom trudności, o tyle rozróżnienie budynku i budowli bywa problematyczne. Od 1 stycznia 2025 r. obowiązują przepisy, które rozwiewają wiele wcześniejszych wątpliwości właścicieli obiektów budowlanych.
Budowla ma dwie definicje: jedna została określona w ustawie Prawo budowlane, druga: w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych.
Definicja budowli według prawa budowlanego i podatkowego
Prawo budowlane. Definicja budowli została określona w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym przepisem, budowla to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury. Ustawa wymienia szereg przykładów budowli, to m.in. mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, obiekty liniowe, lotniska, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne i hydrotechniczne. Przepisy prawa budowlanego wymieniają jako budowle również części budowlane urządzeń technicznych, takich jak kotły, piece przemysłowe, elektrownie jądrowe i wiatrowe, morskie turbiny wiatrowe itp. W tej kategorii klasyfikują się też fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Prawo podatkowe. Definicja budowli została określona w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z tym przepisem, budowla to:
- obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
- elektrownia wiatrowa, jądrowa i fotowoltaiczna, biogazownia (w tym rolnicza), magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia, w części niebędącej budynkiem - wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,
- urządzenie budowlane - przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem niebędącym budynkiem, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
- urządzenie techniczne inne niż wymienione powyżej - wyłącznie w zakresie jego części budowlanych,
- fundamenty pod maszyny oraz pod urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową, wzniesione w wyniku robót budowlanych, także w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w ustawie.
We wspomnianym załączniku nr 4 do ustawy wymieniono szereg obiektów budowlanych niespełniających definicji budynku. Częściowo pokrywają się one z elementami wymienionymi w prawie budowlanym, to m.in. amfiteatr, stacja zlewna, przepompownia ścieków oczyszczonych, obiekt ochronny, nadziemne i podziemne przejście dla pieszych, ciąg pieszy, zapora, próg, stopień wodny, jaz, śluza wałowa, syfon, przystań, sztuczna wyspa, basen portowy, droga, wjazd, most, wiadukt, estakada, konstrukcja oporowa, składowisko odpadów, tunel, ogrodzenie, parking znajdujący się poza budynkiem, wieża, maszt, chłodnia kominowa, waga samochodowa, pawilon sprzedaży ulicznej i pawilon wystawowy trwale związane z gruntem itp. Lista jest długa - warto sprawdzić ją bezpośrednio w ustawie.
Jak ustala się wartość budowli do podatku od nieruchomości?
Podstawą opodatkowania podatkiem od nieruchomości w przypadku budowli jest jej wartość. To jedyny rodzaj przedmiotu opodatkowania, wobec którego wysokość daniny wyliczana jest w taki sposób. Dla gruntów i budynków określone są stawki kwotowe, przez które mnoży się powierzchnię gruntu lub powierzchnię użytkową budynku.
Przy określaniu wartości budowli bierze się pod uwagę koszt jej budowy lub nabycia. Pod uwagę należy tu wziąć przepisy ustawy o podatku dochodowym (PIT lub CIT). Wartością budowli jest więc wartość stanowiąca podstawę ustalenia amortyzacji, ustalona dzień 1 stycznia danego roku podatkowego. W przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych należy wziąć pod uwagę wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.
W praktyce dla celów podatku od nieruchomości uwzględnia się tzw. wartość początkową budowli jako środka trwałego (ewentualnie wartość zaktualizowaną). Odpowiada ona kosztowi nabycia lub wytworzenia:
Koszt nabycia to cena, za którą kupiono budowlę. Kwotę tę powiększa się o koszty transportu, załadunku i wyładunku, montażu, instalacji, opłat notarialnych, ubezpieczenia w drodze, opłat skarbowych itp., a także odsetek i prowizji, jeśli w danym przypadku były pobrane.
Koszt wytworzenia to wartość materiałów i zużycie innych rzeczowych składników majątku, kosztów wynagrodzeń wraz z pochodnymi, koszt usług obcych, a także inne koszty zaliczane do wartości środka trwałego.
Aktualne maksymalne stawki podatku od nieruchomości dla budowli
Stawka podatku od nieruchomości dla budowli jest stała. W 2025 r., podobnie jak w latach poprzednich, wynosi 2% wartości obiektu. Teoretycznie jest to stawka maksymalna, a władze miast i gmin mogą ją obniżyć dla swoich mieszkańców. Jednak w praktyce najczęściej stosowana jest właśnie stawka 2%.
Od jakich budowli nie płaci się podatku od nieruchomości?
Podatek od budowli płacą wyłącznie przedsiębiorcy użytkujący ją na cele związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Osoby fizyczne, które wykorzystują takie obiekty prywatnie, nie muszą zastanawiać się nad ich opodatkowaniem.
Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają:
- obiekty małej architektury ogrodowej, takie jak posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki, pergole, murowane grille i oczka wodne;
- obiekty kultu religijnego - w szczególności kapliczki, krzyże przydrożne i figury,
- obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku - w szczególności śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery oraz obiekty stanowiące wyposażenie placów zabaw dla dzieci;
Dodatkowo niektóre podmioty oraz posiadacze określonych obiektów mogą korzystać ze zwolnień z opodatkowania budowli podatkiem od nieruchomości, określony w art. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Zmiany w przepisach dotyczących podatku od budowli na 2025 rok
Opisana powyżej definicja podatkowa została wprowadzona od 1 stycznia 2025 r. wraz z nowelizacją ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. We wcześniejszym stanie prawnym definicja opierała się na przepisach prawa budowlanego. Jednak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 lipca 2023 r. uznał ją za niezgodą z konstytucją.
Wyrok TK zobowiązał ustawodawcę do wprowadzenia nowej definicji budowli, nieodwołującej się do przepisów niepodatkowych. Zasadniczym celem tych zmian było doprecyzowanie kwestii, które przed wejściem w życie nowych przepisów budziły wątpliwości, a nawet były przedmiotem wieloletnich sporów sądowych podatników z organami podatkowymi.
W niektórych przypadkach nowe definicje wpłynęły na zmianę klasyfikacji obiektu. Dotyczy to przede wszystkim wyłączenia z definicji budynku obiektów, których podstawowym parametrem technicznym jest pojemność. W konsekwencji obiekty takie jak zbiorniki magazynowe, silosy, hale do przechowywania materiałów sypkich itp. spełniają definicję budowli, więc są inaczej opodatkowane. Z drugiej strony obiekty techniczne, które spełniają nowe kryteria dla budynków, np. mają fundamenty, dach i przegrody budowlane, przestają być budowlami w świetle nowych przepisów, a podstawą do wyliczania podatku za nie staje się stawka kwotowa i powierzchnia użytkowa.
Jak przygotować się na zmiany w opodatkowaniu budowli?
Od 1 stycznia 2025 r. przepisy w zakresie opodatkowania budowli i budynku są bardziej precyzyjne. Warto więc dokładnie sprawdzić, czy posiadany przez podatnika obiekt nie zmienił swojej klasyfikacji. Jeśli tak jest, należy dopełnić obowiązków informacyjnych wobec organu podatkowego, a w przypadku osób prawnych - wyliczyć podatek według nowych zasad.
Dokumenty i informacje potrzebne do zgłoszenia budowli do opodatkowania
Osoby fizyczne mają 14 dni na zgłoszenie zmian w kwestii opodatkowania swoich nieruchomości. Nowe przepisy weszły w życie od początku 2025 r., termin złożenia dokumentów upływa więc 14 stycznia 2025 r.
Dokumentem wymaganym do złożenia przez osoby fizyczne jest aktualizacja informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych IN-1. Na podstawie otrzymanych danych urząd miasta lub gminy wyliczy podatek według nowych zasad i poinformuje o jego wysokości w pisemnej decyzji na 2025 r.
Osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki niemające osobowości prawnej, składają deklarację na podatek od nieruchomości DN-1. Czas na dopełnienie tej formalności mają, jak co roku, do końca stycznia. Jednak ze względu na wprowadzone zmiany w przepisach, mogą wydłużyć ten termin do 31 marca 2025 r. W tym celu należy spełnić poniższe warunki:
- Złożyć w urzędzie miasta lub gminy zawiadomienie o chęci skorzystania z wydłużonego terminu przekazania deklaracji - do 31 stycznia 2025 r.
- Obliczyć podatek za styczeń, luty i marzec na "starych" zasadach i opłacić go w ustawowych terminach (odpowiednio do 31.01, 15.02 i 15.03). Zaistniałe różnice będzie trzeba wyrównać do końca marca, na podstawie deklaracji DN-1 złożonej z uwzględnieniem nowych przepisów.
Podsumowanie
Nowa definicja budowli dla celów podatku od nieruchomości nie opiera się już na przepisach prawa budowlanego. W związku z tym rozwiewa wiele wątpliwości, a dla części posiadaczy budynków lub budowli oznacza zmianę klasyfikacji obiektu dla celów podatkowych. Aby prawidłowo obliczyć podatek od nieruchomości na rok 2025 r., należy złożyć odpowiednie dokumenty w urzędzie miasta lub gminy.
