Pierwszy raz z kreatorem IN-1? Obejrzyj video
- Kreator pomoże Ci przygotować druk IN-1 lub DN-1, poprowadzi Cię krok po kroku
- Skorzystaj z prostego języka rozwiązania, licznych przykładów i podpowiedzi
- Otrzymasz komplet dokumentów z wymaganymi załącznikami
Co warto wiedzieć?
Definicja budynku i budowli – co się zmieniło?Nowa definicja budynku w prawie podatkowymNowa definicja budowli – kluczowe zmianyBudynek a budowla - wyjaśnienie kluczowych różnicObowiązki podatników w 2025 roku w związku ze zmianamiDługo oczekiwane zmiany w przepisach dotyczących podatku od nieruchomości stały się faktem. W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych prowadzono nowe definicje budowli i budynku, które precyzują je dla celów podatkowych. Choć zmiana przepisów nie rozwiewa całkowicie wszystkich wątpliwości właścicieli obiektów, z pewnością zakończy wiele sporów interpretacyjnych. Konsekwencją w wielu przypadkach jest zmiana klasyfikacji obiektu, a co za tym idzie zmiana sposobu obliczenia podatku. Podatnicy muszą też pamiętać o formalnościach.
Definicja budynku i budowli – co się zmieniło?
Obowiązujące do końca 2024 r. definicje budynku i budowli budziły wiele wątpliwości właścicieli nieruchomości. Ich niejednoznaczność przyczyniła się do wystąpienia sporów podatników z organami podatkowymi - sporów, które często kończyły się w sądzie i toczyły nawet przez wiele lat
Problem polegał na tym, że wcześniejsza definicja budynku i budowli opierała się na przepisach ustawy Prawo budowlane, która jest niepodatkowym aktem prawnym. W związku z tym w wyroku z 4 lipca 2023 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. SK 14/21) uznał zapisaną w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych definicję budowli za niezgodną z konstytucją. Wyrok ten zobowiązał ustawodawcę do wprowadzenia nowych definicji budowli i budynku - z założenia autonomicznych, nie odnoszących się do przepisów niepodatkowych
Od 1 stycznia 2025 r. mamy więc nowe definicje w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Choć ich brzmienie znacznie się zmieniło, z założenia nie mają one wywoływać rewolucji w zakresie opodatkowania.
Nowa definicja budynku w prawie podatkowym
Zgodnie z nową definicją zawartą w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, budynkiem jest obiekt budowlany
- Trwale związany z gruntem;
- Wzniesiony w wyniku robót budowlanych;
- Wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych;
- Posiadający fundamenty i dach;
- Wyposażony w instalacje zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Z definicji budynku wykluczono obiekty, których podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym ich przeznaczenie jest pojemność, służące do gromadzenia materiałów sypkich, występujących w kawałkach, ciekłych lub gazowych. To np. silosy czy zbiorniki magazynowe.
Nowa definicja budowli – kluczowe zmiany
Nowa definicja budowli nie odwołuje się już do Prawa budowlanego, ale szczegółowo określa warunki, jakie musi spełniać taki obiekt budowlany.
Od 1 stycznia 2025 r. budowlą są:
- Obiekty niespełniające definicji budynku, wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, razem z instalacjami zapewniającymi możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem;
- Specjalistyczne obiekty: elektrownie wiatrowe, jądrowe i fotowoltaiczne, biogazownie (w tym biogazownie rolnicze), magazyny energii, kotły, piece przemysłowe, koleje linowe, wyciągi narciarskie oraz skocznie, w części niebędącej budynkiem - wyłącznie w zakresie ich części budowlanych;
- Urządzenia budowlane: przyłącza oraz urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem niebędącym budynkiem, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem;
- Urządzenia techniczne inne niż wymienione powyżej (wyłącznie w zakresie ich części budowlanych);
- Fundamenty pod maszyny lub urządzenia techniczne, będące odrębnymi pod względem technicznym częściami przedmiotów składających się na całość użytkową – wzniesione w wyniku robót budowlanych, również w przypadku, gdy stanowią część obiektu niewymienionego w ustawie.
Budynek a budowla - wyjaśnienie kluczowych różnic
Pytanie o to, jaka jest różnica pomiędzy budynkiem a budowlą, ma niebagatelne znaczenie - odpowiedź na nie wpływa bowiem na sposób obliczenia podatku. Kluczowy jest tu aspekt wzniesienia w wyniku robót budowlanych w definicji budynku, istnienie przegród budowlanych, fundamentu i dachu, a także warunek trwałego związania z gruntem. Budynek wraz z instalacjami może być wykorzystywany np. w celach mieszkalnych lub firmowych, choć nie jest to warunek konieczny. Budowla natomiast to szereg obiektów spełniających różne funkcje, w tym urządzeń budowlanych i technicznych, a nawet fundamentów pod nie.
W świetle nowych przepisów opodatkowaniu podlega budynek wraz instalacjami, które zapewniają jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem. Oznacza to, że tego typu instalacje nie stanowią w budynku odrębnego przedmiotu opodatkowania. Podstawą jest tu bowiem powierzchnia użytkowa. Dzięki temu wyeliminowane zostały wątpliwości związane z klasyfikowaniem obiektów spełniających definicję budowli i jednocześnie zaliczanych do budowli w świetle Prawa budowlanego.
Dlaczego definicja budynku i budowli ma znaczenie?
Precyzyjne określenie, czym się różni budynek od budowli oraz z jakim konkretnie obiektem mamy do czynienia, ma znaczenie z punktu widzenia podatku od nieruchomości. Prawidłowe sklasyfikowanie posiadanej nieruchomości wpływa zarówno na sposób wypełnienia dokumentów do organu podatkowego, jak i na wysokość podatku od nieruchomości.
Budynki opodatkowane są według stawek wymienionych w ustawie - są one różne w zależności od przeznaczenia obiektu. Na wysokość daniny wpływa określona przez miasto lub gminę stawka oraz powierzchnia użytkowa budynku.
Natomiast podatek od budowli wynosi 2% kosztów jej nabycia lub budowy. Przy czym opodatkowaniu podlegają wyłącznie budowle wykorzystywane na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
Różnice mogą okazać się ogromne. Załóżmy, że obiekt będący dla firmy potężną inwestycją - opiewającą na 2 mln złotych, ma zaledwie 200 m2 powierzchni użytkowej. Jeśli klasyfikujemy go jako budynek, przedsiębiorca zapłaci 7200 zł rocznego podatku (wg stawki maksymalnej). Natomiast jeśli jest on budowlą, danina wyniesie aż 40 tys. zł. Trudno się dziwić, że tak gigantyczne różnice w wysokości opodatkowania skłaniały przedsiębiorców do batalii sądowych o prawidłowe sklasyfikowanie posiadanego obiektu.
Obowiązki podatników w 2025 roku w związku ze zmianami
Osoby fizyczne - jak dostosować swoje deklaracje podatkowe?
Jeśli w wyniku wprowadzenia nowych definicji klasyfikacja Twojej nieruchomości uległa zmianie (np. budynek został zakwalifikowany jako budowla lub odwrotnie), masz obowiązek złożyć korektę informacji IN-1.
- Korektę należy złożyć w ciągu 14 dni od momentu, gdy zmiana stała się obowiązująca (tj. od 1 stycznia 2025 roku).
- Nie musisz podejmować działań, jeśli Twoja nieruchomość nie zmieniła klasyfikacji w świetle nowych przepisów.
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego według adresu nieruchomości uwzględni podane w dokumencie informacje przy wydawaniu corocznej decyzji o wymiarze podatku od nieruchomości do zapłaty.
Osoby prawne - terminy składania deklaracji i nowe przepisy
Osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki niemające osobowości prawnej, mają więcej czasu na zgłoszenie zmian w rocznej deklaracji DN-1 na 2025 rok. Podmioty te mają obowiązek składania DN-1 co roku, w terminie do 31 stycznia. Jednak z uwagi na wejście w życie nowych przepisów, istnieje możliwość skorzystania z wydłużonego terminu.
Deklarację na podatek od nieruchomości DN-1 można wyjątkowo złożyć do 31 marca 2025 r. Trzeba jednak spełnić poniższe warunki:
- Do 31 stycznia 2025 roku złożyć zawiadomienie o chęci skorzystania z wydłużonego terminu przekazania deklaracji.
- Obliczyć i zapłacić podatek za styczeń, luty i marzec w terminach:
- Do 31 stycznia za styczeń,
- Do 15 lutego za luty,
- Do 15 marca za marzec.
Ważne!
Praktyczne konsekwencje zmian definicji budynków i budowli
Zmiany w przepisach sprawiły, że od 1 stycznia 2025 r. część obiektów zmieniła swoją kategorię. Oczywiście większość właścicieli domów i innych budynków oraz szeregu budowli nie odczuje skutków wprowadzenia nowych definicji. Spokojnie spać mogą także posiadacze obiektów małej architektury, takich jak murowane grille czy ozdoby ogrodowe (pod warunkiem, że nie spełniają one definicji budowli w nowym stanie prawnym)
Jednak w niektórych przypadkach budynki z poprzedniego stanu prawnego są budowlami od 1 stycznia 2025 r. Niektóre budowle natomiast po zmianie przepisów mogą zostać uznane za budynki.
Klasyfikacja nieruchomości - jak zmiana wpłynie na podatki?
Nowe definicje mogą wpłynąć na zakwalifikowanie niektórych obiektów jako budynków lub budowli. Przyjrzyjmy się kilku przykładom takiej zmiany.
Budynki zmieniające się w budowle. Kluczowe będą tu przepisy dotyczące wyłączenia z definicji budynku obiektów, których podstawowym parametrem technicznym pojemność. To przede wszystkim: silosy, zbiorniki magazynowe, hale do przechowywania materiałów sypkich itp.
Przykład. Silos będący w posiadaniu przedsiębiorcy magazynującego w nim sypie produkty spożywcze jest obiektem trwale związanym z gruntem. Ma fundament, ściany i dach. Do końca 2024 r. wpisywał się w definicję budynku. Firma płaciła za silos podatek w wysokości 33 zł / m2. Średnica obiektu to 4 metry, więc danina wynosiła 414 zł. Od 1 stycznia 2025 r. silos ten klasyfikowany jest jako budowla, ponieważ służy do przechowywania materiałów sypkich. Inwestor zapłacił za niego 15 tys. zł. Podatek w wysokości 2% od tej kwoty będzie więc wynosił 300 zł.
Budowle zmieniające się w budynki. Najczęściej są to obiekty techniczne, które spełniają nowe kryteria budynków, np. mają fundamenty, dach i przegrody budowlane.
Przykład. Zaawansowana instalacja przemysłowa do końca 2024 r. klasyfikowana była jako budowla. Jednak ze względu na fakt, iż w celu jej użytkowania położono fundamenty, ściany i dach, od 1 stycznia 2025 r. może zostać potraktowana jako budynek. Koszt wzniesienia tego obiektu wynosił 40.000 zł. Do 2024 r. jej właściciel płacił podatek w wysokości 800 zł (2% kosztu budowy). Obiekt ten ma zaledwie 12 m2 powierzchni użytkowej, więc od 2025 r. przedsiębiorca zapłaci znacznie mniej - około 400 zł rocznie.
Podsumowanie - co musisz zrobić?
Nowe definicje budowli i budynku dla części podatników oznaczają zmiany w sposobie klasyfikacji posiadanego obiektu, a co za tym idzie - innym niż dotychczas wyliczeniu podatku. Co musisz zrobić, jeśli uważasz, że zmiany obejmują również Ciebie?
- Jeśli jesteś osobą fizyczną: Zweryfikuj, czy zmiana definicji wpływa na klasyfikację Twojej nieruchomości. Jeśli tak, złóż korektę informacji IN-1 w ciągu 14 dni (czyli do 14.01.2025!).
- Jeśli jesteś osobą prawną: Sprawdź, czy Twoje nieruchomości wymagają aktualizacji danych i wprowadź je w deklaracji DN-1. Jeśli korzystasz z wydłużonego terminu jej składania (od 31 marca 2025 r.), pamiętaj o zawiadomieniu urzędu i terminowym opłaceniu zaliczek.
Zmiany w definicjach budynków i budowli mogą oznaczać dla podatników nowe obowiązki, ale też potencjalne korzyści. Najważniejsze to zweryfikować, czy Twoje nieruchomości zostały prawidłowo zakwalifikowane oraz zaktualizować zgłoszenia, jeśli zajdzie taka potrzeba. W razie wątpliwości warto skonsultować się z organem podatkowym lub skorzystać z narzędzi, takich jak przyjazne-deklaracje.pl, które pomogą Ci prawidłowo wypełnić formularze.
